Dış Ticaret Bülteni
Menşe Belgelerinde Tevsik Edici Unsurlar
TOBB tarafından basımı yapılıp, Odalara dağıtımı gerçekleştirilen dolaşım ve menşe belgeleri, ihracata konu olan eşyanın tercihli veya tercihsiz tarife kurallarından hangisine tabi olduğunu gösteren, uluslararası ve ulusal mevzuata uygun olarak düzenlenen resmi evraktır. Bu kapsamda, belgelerin dış ticarette kullanılan kıymetli evrak niteliğinde olması nedeniyle, onaya sunulan belgelerin tetkikinin ilgili mevzuata göre titizlikle yapılması gerekmektedir.
Mer'i mevzuat gereği menşe ve dolaşım belgelerinin satış ve onay işlemleri ile yetkilendirilen Odalar, başta Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliği'nin ilgili maddelerindeki hükümleri dikkate alarak, kendilerine ibraz edilen menşe ve dolaşım belgelerinin düzenlenmesine esas teşkil eden tevsik edici belgelerin mevzuata uygun olarak kontrolünden sorumludur.
Bu çerçevede, menşe ve dolaşım belgelerinin düzenlenmesi için başvuruda bulunan ihracatçı veya ihracatçının gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilcisi; eşyanın menşe statüsünü veya ilgili mevzuatın diğer hükümlerinin yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden bilgi ve belgeleri, onay mercii olan Odalara ibraz etmekle sorumludur.
Odalar tarafından ticarete konu olan eşyanın menşeine dair kesin bir kanıya varılmasını sağlayacak incelemelerin, tevsik edici evrak üzerinde yapılması ve ibraz edilen bilgi ve belgelerin eşyanın menşeini tasdik eder nitelikte olmasının teyidi ve menşe ve dolaşım belgelerinin mevzuata uygun olarak doldurulup doldurulmadığının tespitinin akabinde, belgelerin onay işleminin tamamlanabileceği de bilinmektedir.
İthalatçı ülke gümrük idarelerince mezkur belgeler sonradan kontrol işlemine tabi tutulabilmektedir. Sonradan kontrol prosedürünün neticesinde, Odaların hukuki olarak menfi bir sonuç veya yaptırım ile karşılaşmamasını teminen, bahse konu kesin kanıya varılmasına esas teşkil edecek ilgili tüm bilgi ve belgelerin tevsik edici evrak olarak firmalardan talep edilmesi elzemdir. Bu usul, Odaların mühürleri tatbik edilerek onaylanan ve Gümrük İdarelerinin vize işlemine tabi tutulmayan Menşe Şahadetnameleri için ayrı bir öneme sahiptir.
Özetle, Odalar kendilerine ibraz edilen ve menşe ve dolaşım belgelerinin düzenlenmesine esas teşkil eden belgelerin ilgili mevzuata uygun olarak kontrolünden ve kendilerinin hazırladıkları belgelerin doğruluğundan sorumludur.
TOBB tarafından, menşe ve dolaşım belgelerinin satış ve onay işlemleri ile ilgili başta 2024 yılı içinde düzenlenen Sonradan Kontrol ve Menşe Kuralları Eğitimleri olmak üzere, Ticaret Bakanlığı ile işbirliği halinde konuya ilişkin muhtelif tarihlerde düzenlenen tüm eğitimlerde, bahse konu prosedüre azami ölçüde dikkat edilmesi defaatle vurgulanmıştır.
Bunlara ilaveten, menşe ve dolaşım belgelerinin düzenlenmesi, satış ve onay işlemlerindeki uygulamalara dair Odaların görüş talepleri, gerek görülmesi halinde TOBB tarafından Ticaret Bakanlığına iletilmektedir.
Belge düzenlenen eşyanın menşeine ilişkin tevsik edici bilgiler ile eşyanın faturasında bulunması gereken bilgilerin neler olacağına dair TOBB’a ulaşan görüş talebi de Ticaret Bakanlığına bu kapsamda iletilmiştir. Bakanlığın konu hakkındaki cevabi yazısında:
"İlgi'de kayıtlı yazınızda eşyanın menşeine ilişkin tevsik edici bilgiler ile eşyanın faturasında bulunması gereken bilgilere ilişkin sorular sorulmakta ve Bakanlık değerlendirmeleri talep edilmektedir.
Bu kapsamda, eşyanın tercihli olmayan menşei 4458 sayılı Gümrük Kanununun ve Gümrük Yönetmeliğinde belirlenen usul ve esaslara göre belirlenmekte olup eşyanın tercihli olmayan menşeini ispat etmek üzere düzenlenen menşe şahadetnamesi gümrük idaresince vize edilmeksizin sadece oda/birliklerce onaylanmaktadır.
Gümrük Yönetmeliğinin "Menşe ülkenin belirlenmesi" ni düzenleyen 33 üncü maddesinde "Eşyanın başka bir ülkede değişiklik ve işlem görmesi veya üretimin birden fazla ülkede gerçekleştirilmesi halinde bir ülke menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede bu amaçla donatılmış işletmelerde yapılması gerekir." hükmü yer almaktadır.
Bununla birlikte, adı geçen Yönetmeliğin 35 inci maddesi gereğince tekstil ürünleri haricinde birden fazla ülkede menşeli olmayan girdiler kullanılmak suretiyle gördüğü işçilik ve işlem sonucunda elde edilen ve EK6'da yer alan listedeki ürünlerin o ülke menşeli sayılabilmesi için listenin üçüncü sütununda belirtilen işlem ve işçiliği görmesi gerekir. Eşyanın söz konusu listede yer almaması durumunda ise adı geçen Yönetmeliğin EK- 4'de yer alan 5 no.lu notunda belirtildiği şekilde her bir olay bazında Gümrük Kanununun 19 uncu maddesinde belirtilen en son esaslı işçilik ve eylem kavramı çerçevesinde olayın değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu çerçevede, menşe şahadetnamelerine konu eşyanın menşeinin belirlenmesi için eşyaya ilişkin özel bir kuralın bulunmaması durumunda Gümrük Kanununun 19 uncu maddesinde belirtilen en son esaslı işçilik ve eylem kavramının ne olduğu ve üretim faaliyetlerinin yeni bir ürün üretimi olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği her bir olay bazında ayrı ayrı değerlendirilmesi gereken teknik bir konudur.
Diğer taraftan, mezkur yazınızda sorulan "eşyanın menşeini belirlemek için istenilmesi gereken tevsik edici belgelerin" teker teker sayılması mümkün bulunmamakla birlikte, menşe şahadetnamesi düzenlenirken eşyanın üretildiği tesise ilişkin düzenlenen kapasite raporu, üretimde kullanılan girdilere ilişkin faturalar, müstahsil makbuzları, maliyet tabloları gibi belgelerin incelenebileceği değerlendirilmektedir."
şeklinde bilgi verilmiştir.
Bu itibarla, menşe ve dolaşım belgelerinin onay işlemlerinin Odalarca mezkur açıklamalar çerçevesinde gerçekleştirilmesi hususunda gereğini önemle rica ederim.
Yazıya ve eklerine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
https://obis.satso.org.tr/Documents/files/kobigem/ihracat/duyurular/51d3d04e-2065-4ec8-8433-a1c7bf70464b/Ustyazi.pdf
Çukurova Havalimanı Gümrük Müdürlüğünün Faaliyete Geçmesi
İlgi : Ticaret Bakanlığı'ndan alınan 20.08.2024 tarihli ve 99891304 sayılı yazı.
İlgi'de kayıtlı yazıda, Orta Akdeniz Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne bağlı olarak kurulan Çukurova Havalimanı Gümrük Müdürlüğü'nün, 10.08.2024 tarihi itibariyle hizmet vermeye başladığı belirtilmiştir.
Yazıya ve eklerine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
https://obis.satso.org.tr/Documents/files/kobigem/ihracat/duyurular/d0c2a79f-a4ec-4c8c-9328-cd189c56d745/Ustyazi.pdf
Sri Lanka Petrol Depolama Terminalleri Limited İhale Duyurusu
İlgi : Sri Lanka Ankara Büyükelçiliği'nin 23.08.2024 tarihli e-postası
İlgide kayıtlı e-postada, Sri Lanka Seylan Petrol Depolama Terminalleri Limited tarafından yayınlanan, Kolonnawa Tesisi'nde Önerilen 6 Adet Depolama Tankının Dengeleme Çalışması'na ilişkin ihale ilanı duyurusu iletilmekte ve bahse konu ihalenin kapanış tarihinin 27 Eylül 2024 olduğu bildirilmektedir.
Yazıya ve eklerine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
https://obis.satso.org.tr/Documents/files/kobigem/ihracat/duyurular/0aba09f2-c589-4e5c-8128-b53d53fcac89/Ustyazi.pdf
Amman Akıllı Şehir Projesi İhalesi hk.
İlgi : Ticaret Bakanlığı'nın 13.08.2024 tarih ve 99729551 sayılı yazısı.
TOBB’a 26.08.2024 tarihinde ulaşan Ticaret Bakanlığı yazısında, Ürdün Dışişleri Bakanlığı'nın ekte kayıtlı Notasına atfen, Amman Büyükşehir Belediyesi'nin dört etaptan oluşacak "Amman Akıllı Şehir Projesi"nin ilk etabı kapsamında ihaleye çıktığı belirtilmektedir.
Yazıda devamla, söz konusu ihaleye dair tekliflerin en son 23 Eylül 2024 tarihine kadar verilebileceği ifade edilmektedir. Ayrıntılı bilgi için Amman Ticaret Müşavirliği (
[email protected])ile irtibata geçilebilir.
Yazıya ve eklerine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
https://obis.satso.org.tr/Documents/files/kobigem/ihracat/duyurular/beb1105d-f3ec-446f-9cec-3355c582bbf6/Ustyazi.pdf